Bu yazımızda; kavga ettiği insanlar tarafından kovalanan ve kovalayan şahıslardan birisi tarafından trafiğe açık yolda çelme takılarak yere düşürülen maktule, bu olayla ilgisi olmayan bir başka şahsın aracı ile çarpması sonucu kişinin hayatını kaybettiği olayda, araç sürücüsünün, kovalayıp çelme takanın ile bu faille birlikte diğer kovalayanların ve yine o sırada olay yerinden geçen ve birisinin kovalandığını görerek yardım etmek isteyen bir başka şahsa yine aynı aracın çarpmasından kaynaklanan ceza sorumlulukları değerlendirilecektir.

22.07.1966 tarihinden bu tarafa yürürlükte olan 772 sayılı Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu, 18.06.2020 tarihinde yürürlüğü giren 7245 sayılı Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu ile yürürlükten kaldırılmıştır. 7245 sayılı Kanunun muhtelif hükümlerine Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri tarafından açılan iptal davası sonucunda hukukilik denetimi yapan Anayasa Mahkemesi; yazımıza konu “Önleyici ve koruyucu görev ve yetkiler” başlıklı 6. maddenin 1. fıkrasının (b), (ç) ve (g) bentleri ile “Durdurma ve kimlik sorma” başlıklı 7. maddesinin 6. fıkrasını son cümlesi hariç, 22.03.2023 karar tarihli, 2020/59 E. ve 2023/53 K. sayılı kararı ile iptal etti.

Görüşümüz ve incelediğimiz kararlarda vardığımız sonuç, yağma suçunun mal edinme özel kastı ile işlenebilecek bir suç olduğu yönünde idi. Aradan geçen zaman sonrasında bu konuyu yeniden ve farklı bir bakış açısı ile ele almak, birkaç güncel karara yer vermek icap etti.

Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasını düzenleyen 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu m.231’de; kabul tarihi 02.03.2024 olan, 12.03.2024 tarihinde yürürlüğe giren 7499 sayılı Kanunun 15. maddesiyle yapılan değişiklik sonucunda, hükmün açıklanması geri bırakılması (HAGB) kararının verilebilmesi için aranan sanığın kabul şartı kaldırılmıştır. Uygulamada ortaya çıkan sorunlarla ilgili görüşlerimizi ve çözüm önerilerimizi daha önceki yazılarımızda belirtmiş ve HAGB kurumunun hukuk sistemimizden çıkarılması gerektiği görüşünde olduğumuzu ifade etmiştik. Son olarak; Yargıtay’ın farklı ceza daireleri arasında, yasal değişiklikten önce mevcut olan sanığın kabulü şartının kaldırılmasının geçmişe etkisi hususunda anlaşmazlık ve farklı uygulama ortaya çıktığı görülmektedir. Tartışmanın temeli kabul şartının maddi hukuka mı, yoksa muhakeme hukukuna mı ilişkin olduğu noktasındadır.

AYM Genel Kurulu’nun 15.11.2024 tarihli ve 32723 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, 15.02.2024 tarihli, 2020/23093 başvuru numaralı Erdal Sonduk kararı, “doğrudan doğruyalık” ilkesi konusunda İHAM içtihadını tam olarak benimsediğini gösteren ilk ihlal kararı olması bakımından oldukça önemli bir karardır.