Prof. Dr. Ersan Şen

Çağrı merkezlerinde yapılan görüşmelerin delil olarak kullanılmasının hukuka aykırı olup olmayacağı 112 Acil Çağrı Merkezleri Kuruluş, Görev ve Çalışma Yönetmeliği’nin Veri Paylaşımı ve Güvenliği başlıklı 22. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre; “Çağrı merkezine yapılan aramalara ilişkin yazılı ve sesli kayıtlar, vaka adli soruşturmaya konu olduğunda, Cumhuriyet Başsavcılığı veya yetkili mahkemesince istenilmesi halinde ve idari soruşturmalarda görevli müfettişlere veya muhakkiklere verilir. Diğer soruşturmalarda soruşturmayı açan kurumun en üst amirinin yazılı talebi üzerine verilebilir”. İlgili Yönetmeliğe göre; adli soruşturma olduğunda, yetkili makamların talebi üzerine 112 ve 155 kayıtları adli makama verilir. Esasen bu Yönetmelik hükmüne ihtiyaç olmadan, konunun zaten yasa ile düzenlenmesi gerektiğinden, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun m.160 ve m.161 gereğince, maddi hakikate ve adalete ulaşılabilmesi amacıyla 112 ve 155 acil çağrı hatlarına düşen kayıtların, yine bu kapsamda ambulansla hastaneye götürülen yaralıdan alınan ses kayıtlarının da delil olarak kullanılmasında hukuki bir sakınca bulunmamaktadır.

Kanun koyucu; suçun sübutuna doğrudan etki edecek mevcut bir delil toplanmadan düzenlenen iddianamenin, ilgili mahkeme tarafından Cumhuriyet başsavcılığına iadesine karar verileceğini belirterek, delilin ceza muhakemesindeki önemini belirtmiştir (CMK m.174/1-b). CMK m.160 ve m.161 kapsamında, 112 ve 155 çağrı hatlarına yansıyan konuşmaların delil olarak kullanılmasında hukuki engel bulunmamaktadır. Anayasa m.22 ve CMK m.135 dikkate alınarak, hakim kararı veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının yazılı emri olmadan bir suçla ilgili 112 veya 155 kayıtlarının alınamayacağı, alınmışsa bunların hukuka aykırı delil sayılacağına dair görüşte isabet bulunmamaktadır. Hakim kararı olmadan, Cumhuriyet savcısının doğrudan veya kolluğa vereceği talimatla 112 veya 155 kayıtlarının ilgili kısımları alınıp, soruşturma dosyasına koyulabilir. Aynı usulü tatbiki kovuşturma aşamasında mahkeme yetkilidir. Hatta bir suçla yakından ilgili gördükleri görüşme kaydını 112 ve 155 yetkilileri de re’sen adli makamlara gönderebilirler, hatta ulaştırmaları da gerekir.

Yargıtay 1. Ceza Dairesi’nin 22.06.2023 tarihli, 2022/10772 E., 2023/4478 K. sayılı kararında; Katılan sanıklar ve sanığın savunmalarının, katılan beyanlarının, 112 ses kaydı inceleme tutanağının, Tavşanlı İlçe Jandarma Komutanlığı tarafından hazırlanan olay yeri inceleme raporunun, İstanbul Jandarma Kriminal Laboratuvar Amirliği’nin düzenlediği 24.09.2019 tarihli balistik inceleme ve 05.09.2019 tarihli atış artığı incelemeye ilişkin uzmanlık raporlarının, tutanakların, katılan sanıkların ve sanığın adli sicil ve nüfus kayıtlarının dava dosyasında mevcut olduğu söylenerek, 112 ses kaydının beyan delili niteliği taşıdığı ortaya koyulmuştur.