Dijital İçeriğin Oluşturulmasında Hak Devri ve Korunması

NFT, GIF, TOKEN üretiminde veya METAVERSE evreninde kullanılan/kullanılabilecek birçok unsur bulunmaktadır. Dijital veya gerçek hayatta oluşmuş, insanlarda olumlu ya da olumsuz duygu ve düşünceler oluşturan bu unsurların ortak noktası, insanların ilgisini çekmesidir. Günümüz ticari hayatında insanların ilgisini çekebilmek, altından, petrolden daha değerli hale gelmiştir. Dijital dünyada bütün insanların ulaşabildiği bir pazara sunulan bu ürünler, ilgi görmesi halinde yapılan yatırımı fazlasıyla karşılamaktadır.

İlgi çeken bu sihirli unsur; bir pop yıldızının yüzü veya kullandığı aksesuarı olabileceği gibi, bir film yıldızının bakışı veya bir siyasetçinin sarf ettiği bir cümle de olabilir. Fikri mülkiyet hukuku kapsamında düzenlenmeyen ve dolayısıyla korunmayan birçok başlık da bu anlamda değer taşımakta ve bir sözleşmenin konusu olabilmektedir.

NFT, GIF, TOKEN üretiminde veya METAVERSE evreninde kullanılan unsurların büyük çoğunluğu fikri mülkiyet hukuku veya kişisel haklar olması sebebiyle medeni hukuk kapsamında düzenlenmektedir. Mevcut düzenlemeler dikkate alınarak, devredilecek hakkın kapsamı ve kullanımın gerçekleşeceği dijital formlar belirtilerek düzenlenen sözleşme ile kullanım izni verilmektedir.

Fikri mülkiyet hakları veya kişisel hakların dışında ilgi çeken unsurların korunması ve bu unsurlara ilişkin hakkın oluşturularak devredilmesi ise iyi tasarlanması gereken bir konudur. Fikri mülkiyet hukuku uyarınca eserin hususi olması ve özgün çaba içermesi o eseri Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında korunabilir hale getirmektedir. Bu içeriklerin haksız rekabet hükümleri uyarınca korunabilmesi için sahip olması gereken özelliklerin daha içerik oluşturulurken incelikle düşünülmesi gerekmektedir. Haksız rekabet kapsamında bir içeriğin korunması ayırt edici unsurlar barındırması, taklit içermeden farklı bir içeriğin/ürünün oluşturulması ile sağlanmaktadır.  

Dijital ortamda üretilen ürün ve içerikler açısından genel sorunlara baktığımızda; üretilen içeriğin taklit edilmesi, anlık yapılan paylaşımların yayılması ve bu paylaşımlardan esinlenilmesi/yeni bir ürünün meydana gelmesi, fikir veya ürünün sahibinin hususiyetinin zedelenmesi, sahibinden izin alınmadan veya sadece içeriğin sahibinin adına yer verilmesi ile içeriğin kullanılması gündeme gelmektedir.

İçerik üreticilerinin birçoğu kendilerine karşı yapılan ihlallerin farkında olmadıkları gibi bu ihlallere karşı etkili bir savunmaya da sahip değillerdir. SMK kapsamında tescilli bir hakkın veya FSEK kapsamında bir eser hakkının ya da kişisel bir hakkın dijital ortamda kullanılabilmesi, birbirinden farklı hukuki rejimlere göre belirlenmiş prosedürlere tabidir. Gerekli izinlerin alınmasına ve hak ihlaline ilişkin değerlendirmeler, ancak her başlık altındaki düzenlemeler dikkate alınarak yapılabilecektir. Haksız rekabet teşkil eden izinsiz kullanımın tespiti ve bu kullanımlara karşı korumanın sağlanması ise özenli bir çalışmayı gerektirmektedir.