Taraflar, üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri konularda yetki sözleşmesi yoluyla yetkili olmayan bir mahkemeyi yetkili kılabilir. Tarafların aralarında yapmış oldukları bu sözleşmeye yetki sözleşmesi denir. Yetki sözleşmesi, açıkça veya zımni bir şekilde yapılabilir. Türk hukukunda olduğu gibi Alman medeni usul hukukunda da yetki sözleşmesi yapılabilmesi mümkündür. Nitekim, yetki sözleşmesi Alman Medeni Usul Kanunu’nun (ZPO) 38 ila 40. maddelerinde düzenlenmiştir. Bu yazımızda, Alman hukukunda yetki sözleşmesinin şartları ve sonuçları kısaca incelenmiştir.

Alman hukukunda yetki sözleşmesi; tacirler, kamu tüzel kişileri ve kamu hukuku çerçevesinde kurulmuş olan kamu fonu gibi özel kuruluşlar tarafından yapılabilir. Yetki sözleşmesi, yazılı veya sözlü yapılabilir. Yetki sözleşmesinin geçerli olması için sözleşmenin yazılı şekilde yapılması şarttır.  

Yetki sözleşmesi, uyuşmazlığın doğumundan önce yapılabileceği gibi uyuşmazlık doğduktan sonra da yapılabilir. Yetki sözleşmesinin yapılmasından sonra taraflardan birinin, yerleşim yerini veya mutad meskenini değştirmesi halinde de geçerlidir

Alman hukukunda yetki sözleşmesinin ortaya çıkabildiği başka bir durum daha vardır. Bu kapsamda, davalının yetki itirazı ileri sürmeden davanın esasına yönelik duruşmalara katılmasıyla kurulabilir. Ne var ki, bu kuralın uygulanabilmesi için mahkemece davalıya dava konusu veya yargı yeri bakımından yetkisiz olduğu hususuna ilişkin gerekli bilgilendirme yapılması gerekir (ZPO § 504).

Yetki sözleşmesi muhakkak belirli bir hukuki ilişkiye ve hukuki ilişkiden doğan bir uyuşmazlığa ilişkin olmalıdır. Uyuşmazlık konusunun belirli olmadığı durumlarda yapılan yetki sözleşmesi geçersizdir.

Yetki sözleşmesinin geçerli olabilmesi için ayrıca dava konusunun malvarlığına ilişkin olması gerekir. Başka bir deyişle, şahısvarlığına ilişkin davalar bakımından yetki sözleşmesi yapılamaz. Yine kesin yetkili mahkemenin mevcut olduğu durumlarda yetki sözleşmesiyle kesin yetkili mahkemenin yetkisi bertaraf edilemez.