Avukatlık ücreti, avukatın hukuk yardımının karşılığı olan meblağı veya değeri ifade eder. Taraflar avukatlık ücretini aralarında yapacakları yazılı avukatlık sözleşmesinde belirleyebilir. Ancak avukatlık sözleşmesinin yazılı olarak yapılması şart değildir. Nitekim Avukatlık Kanunu’nun 164’üncü maddesinin dördüncü fıkrasına göre, avukatlık ücretinin kararlaştırılmamış olduğu veya taraflar arasında yazılı ücret sözleşmesinin bulunmadığı yahut ücret sözleşmesinin belirgin olmadığı veya tartışmalı olduğu veya ücret sözleşmesinin ücrete ilişkin hükmünün geçersiz sayıldığı hallerde; değeri para ile ölçülebilen dava ve işlerde asgari ücret tarifelerinin altında olmamak koşuluyla davanın kazanılan bölümü için avukatın emeğine göre ilâmın kesinleştiği tarihteki müddeabihin değerinin yüzde onu ile yüzde yirmisi arasındaki bir miktar avukatlık ücreti olarak belirlenir. Değeri para ile ölçülemeyen dava ve işlerde ise avukatlık asgari ücret tarifesi uygulanır.

Avukatlık ücreti bakımından önemli bir konu da bu ücretin avukat tarafından iş sahibinden ne zaman istenebileceği hususudur. Kuşkusuz taraflar, aralarında yaptıkları sözleşmede ücret alacağının ne zaman muaccel olacağını serbestçe kararlaştırabilir. Ancak yazılı sözleşmede kararlaştırmadıkları veya tarafların yazılı bir sözleşme yapmadıkları durumda bu ücretin ne zaman muaccel olacağı sorunu ortaya çıkar. Bu konuda yargı kararlarında çeşitli ihtimalleri ayrı ayrı değerlendirildiği görülmektedir. Buna yönelik karar özetleri şu şekildedir:

- “Taraflar arasında yazılı sözleşme bulunmayan hallerde vekalet ücreti üstlenilen işin sonuçlanması ile muaccel olur.”[1]

- “Avukatın, üstlendiği iş sonuçlanıp, kesinleşmediği müddetçe vekalet ücret alacağı talep etme imkanı bulunmamaktadır.”[2]

- “Avukatlık Kanunu’nun 171 inci maddesinde mevcut olan ‘Avukat üzerine aldığı işi kanun hükümlerine göre ve yazılı sözleşme olmasa bile sonuna kadar takip eder’ hükmü ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 2 nci maddesindeki ‘…avukatlık ücreti, kesin hüküm elde edilinceye kadar olan dava, iş ve işlemler ücreti karşılığıdır’ şeklindeki düzenlemelerden ancak üstlenilen işin bitmesi ile ücretin muaccel olacağı anlaşılmaktadır.”[3]

- “Örneğin, avukatın üstlendiği iş bir dava ise, taraflar arasında yazılı bir sözleşme ile aksi kararlaştırılmamışsa, akdi vekâlet ücreti, davada verilen kararın kesinleştiği tarihte muaccel olur. Avukata verilen iş bir icra takibi ise, takibin sonuçlanması ile ücret muaccel hâle gelir. İcra takibinin sonuçlanması ise iki şekilde mümkündür. Bunlar, alacağın tahsil edilmesi ya da aciz vesikasının alınmasıdır (Kurtoğlu, s. 98).”[4]

- “Taraflar arasında yazılı sözleşme bulunmayan hallerde vekalet ücreti üstlenilen işin sonuçlanması, azil ya da haklı istifa ile muaccel olur.”[5]

- “Somut olayda olduğu gibi başka bir avukatın vekil olarak atanmasına muvafakat verilmemesi neticesinde Avukatlık Kanunu 172.maddesi kapsamında vekalet ilişkisinin son bulması ve avukatın istifasının haklı olması durumunda avukatın talep edebileceği vekalet ücret alacaklarının tamamı muacceliyet kazanır.”[6]

- “Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesi'nin kökleşmiş içtihatlarına göre haklı azil halinde ancak azil tarihi itibariyle sonuçlanıp kesinleşen işlerden dolayı vekalet ücreti talep edilebilir. Zira vekalet ilişkisi bir bütün olup azil, taraflar arasındaki tüm dava ve takiplere sirayet edeceğinden, azlin haklı olduğunun kabul edilmesi halinde, davacının azil tarihi itibariyle sonuçlanıp kesinleşmeyen işlerden dolayı vekalet ücreti talep edebilmesi mümkün değildir. Buna karşılık haksız azil halinde ise avukat, hangi aşamada olursa olsun, üstlendiği işin tüm vekalet ücretini talep etme hakkına sahiptir.”[7]

Sonuç olarak, yargı kararlarında eğer kararlaştırılmamışsa avukatlık ücretinin işin bitiminde muaccel olacağı, bu işin dava takibi olduğu durumda davada verilen kararın kesinleşmesi, icra takibi olduğu durumda icra takibinde alacağın tahsiliyle sonlanacağı hususunun öne çıktığı görülmektedir. Dava veya icra takibinin tamamlanması için önemli bir sürenin geçmesi gerektiği düşünüldüğünde, ücretin daha önceden muaccel olması isteniyorsa bunun mutlaka sözleşmede açıkça belirtilmesi gerekecektir.